Καταγόταν από φτωχική μεσοαστική οικογένεια και άρχισε να εργάζεται ως γραφέας σε δικηγορικό γραφείο, μετά ως δημοσιογράφος. Παράλληλα άρχισε η συγγραφική δραστηριότητα του Ντίκενς, κατά την οποία επέδειξε καθαρό βλέμμα, αλλά και ικανότητα για χιουμοριστική καταγραφή χαρακτηριστικών επεισοδίων από τη ζωή στο Λονδίνο. Έγινε ευρύτερα γνωστός στα έτη 1836-37 με τα χιουμοριστικά του δημοσιεύματα σε συνέχειες με τίτλο «Pickwick papers», τα οποία συνοδεύτηκαν από νεώτερα μυθιστορήματα με προεκτάσεις των αρχικών επεισοδίων. Η προτίμησή του για περίεργους περιθωριακούς τύπους, η στρατευμένη τοποθέτησή του υπέρ των κοινωνικά μειονεκτούντων και η τάση του για συναισθηματικό πάθος στις διηγήσεις του, ανέδειξαν το συγγραφέα των έργων «Oliver Twist» και «Nicholas Nickleby» ως το διασημότερο συγγραφέα της εποχής του.
Προβάλλοντας ως ήρωες των μυθιστορημάτων του παραπεταμένα, αλλά χαριτωμένα και με ανατρεπτικό χιούμορ παιδιά της κοινωνίας, έβαλε ο Ντίκενς τις βάσεις για το κοινωνικό μυθιστόρημα, με το οποίο πέτυχε, όχι μόνο να ευαισθητοποιήσει τη συνείδηση των αστών για τα κοινωνικά προβλήματα της προβιομηχανικής Αγγλίας, αλλά να δώσει και αφορμές για διάφορες κοινωνικές μεταρρυθμίσεις. Τα έργα του μεταφράστηκαν σε πολλές γλώσσες και μεταφέρθηκαν επανειλημμένα στη θεατρική σκηνή και στην οθόνη.